Welkom bij In balanz op school!
In balanz op school is een platform voor docenten, trainers, therapeuten, begeleiders, ouders én verzorgers die praktische tools zoeken ter ondersteuning van hun begeleiding aan kinderen. De tools zijn veelal graphics die in één oogopslag een bepaald thema aan bod laten komen waar de begeleider met het kind samen over kan nadenken.
De tools worden aangeboden in verschillende thema's (topics), zoals:
Foto: Bart Honingh/Lin Huiberts (Studio Evoque)
Alle op dit platform aangeboden tools mogen gratis gebruikt worden in elke wenselijke setting. Bij (her)publicatie geldt copyright en is verwijzing verplicht.
Heb je vragen, opmerkingen of suggesties? Of wil je contact opnemen met mij? Stuur dan een email naar inbalanzopschool@gmail.com.
Concious Discipline
Sinds een paar weken ben ik mij aan het inlezen in de Amerikaanse methode Concious Discipline. Ik lees niet zo snel want in mijn creatieve brein wordt alles meteen vergeleken en geïntegreerd in de reeds aanwezige kennis. De polyvagaaltheorie, de wetenschap van veiligheid, heeft best wat overlap. Beiden gaan ervan uit dat wanneer het brein ('de veiligheidsradar') iets heeft gesignaleerd dat gelabeld is als 'onveilig' het lichaam (autonome zenuwstelsel) een verdedigingsstaat activeert. Het is eigenlijk bizar dat deze kennis in Nederland niet allang zijn weg heeft gevonden in het onderwijs want als je als docent deze kennis niet hebt, en dus ook niet kunt herkennen wanneer (het systeem van) een kind zich in een verdedigingsstaat bevindt, besef je je niet dat het kind in deze staat überhaupt niet tot leren kan komen... Maar dat verwachten we wel. Beetje vreemd, niet?
Lees verder op de nieuwe pagina Concious Discipline!
#INBALANZOPSCHOOL
FAT, MAN!
Die Fatbikes... Het is en blijft een dingetje.
Dan maar goed voorlichten.
1. Drie is teveel!
2. Pas je snelheid aan.
3. Houd het overige verkeer goed in de gaten.
4. Houd twee handen aan het stuur. Tenzij je richting aangeeft.
5. Nader kruispunten rustig. Andere weggebruikers moeten ook de tijd krijgen om JOU te kunnen zien.
#INBALANZOPSCHOOL
CONCIOUS DISCIPLINE *NIEUW*
Binnenkort komt er een nieuwe topic bij #INBALANZOPSCHOOL!
De topic heet Concious Discipline. Het is een methode die is ontworpen om op school op een effectieve manier sociaal-emotionele skills aan te leren. Deze skills versterken de veerkracht en schoolcultuur en gaan zo de effecten van stress en trauma tegen.
Concious Discpline is, in tegenstelling tot meer traditionele opvoedmethoden die discipline en onderwerping bij kinderen forceren en waarbij angst (voor consequenties) een belangrijke rol speelt, er juist op gericht om kinderen tools te geven en hen leert dat conflicten een mogelijkheid zijn om van te leren. #VERBINDING stuurt het contact. Met andere woorden: de docent coreguleert en helpt kinderen vaardigheden te ontwikkelen die kinderen in staat stellen om op verbindende wijze grenzen te stellen en het contact met anderen aan te gaan.
Concious Discpline werkt met het Brain State Model; kennis van het brein (of liever gezegd, de drie breinen). De kennis van het brein helpt de docent om te bepalen welke interventie het kind nodig heeft om in een oplossingsgerichte modus te kunnen komen en te kunnen leren van een gebeurtenis.
Op dit moment wordt er gewerkt aan een Nederlandse vertaling van het boek Concious Discipline; building resilient classrooms (Dr. Becky A. Bailey). De Nederlandse afdeling van Concious Discipline heeft óók een eigen website!
#INBALANZOPSCHOOL
GEMENGDE GEVOELENS
Iemand die emotioneel veerkrachtig is, beseft zich dat gevoelens en emoties nooit slechts één kant hebben.
Wanneer dat wel het geval is, en boosheid of verdriet overheerst, lijkt het alsof de wereld boven ons ineenstort en we óf ons alleen nog maar een weg naar buiten kunnen vechten, óf ons alleen nog maar kunnen overgeven aan de grillen van de wereld.
Iemand met gezonde emotionele patronen kan tegengestelde emoties waarnemen bij het kijken naar of waarnemen van een vervelende gebeurtenis, bijvoorbeeld een conflict met je partner of kind: je kunt boosheid voelen én tegelijkertijd van de ander houden.
Of bijvoorbeeld bij een ongeluk: je kunt boosheid voelen (omdat de ander je geen voorrang gaf) én verdrietig zijn (omdat je je hebt bezeerd), en ook nog tegelijkertijd dankbaar dat het goed is afgelopen.
Hoe meer je in staat bent om deze tegengestelde emoties waar te nemen, hoe meer je in staat zult zijn om lastige situaties het hoofd te bieden. En daar is deze simpele graphic voor gemaakt! Je kunt hem downloaden onder downloads.
#INBALANZOPSCHOOL
EMOTIONEEL ONVOLWASSEN OUDERS & EMOTIONELE (VERDEDIGINGS)PATRONEN
Er is geen grotere uitdaging in het leven dan kinderen opvoeden. Vooral wanneer het gaat om je eigen kind(eren). Ze spiegelen zó goed je kwetsbare plekken!
Het afgelopen schooljaar volgde ons zoontje een SEMMI-training (psychomotorische therapie). Hij had een laag zelfbeeld, kon impulsief reageren en soms ook best wel boos worden. En in plaats van 'reageren', besloten we te 'anticiperen': de basis versterken. De SEMMI-training was daar het middel voor.
Gaandeweg de training vroeg de trainster: 'Hoe vinden jullie het gaan? Wat merk je thuis?' Ik vond dat lastig. Ik zag niet zoveel verandering dus dat gaf ik ook aan. En daarbij gaf ik ook aan dat ik niet wist wat ze op de training deden dus ik kon daar thuis ook niet op inspelen.
Vanaf dat moment mocht ik bij de trainingen zijn (deze waren op school en onder schooltijd) en moesten we soms ook opdrachtjes samen doen. Zoals deze: 'Daniël, jij gaat met deze blokken een zo hoog en zo mooi mogelijk toren bouwen met mama.' En tegen mij was (apart) de expliciete instructie gegeven om NIETS te doen als dat niet gevraagd werd...
Was dat even een eye-opener... Er is geen boek dat me zichtbaar had kunnen maken wat mijn eigen onbedoelde bijdrage was in dit opvoedproces. Ik ondermijnde de autonomie en daarmee het gevoel van eigenwaarde van mijn eigen kind door op alles in te spelen nog voordat hij erom vroeg...
Het daagt je uit om steeds weer naar jezelf te kijken en je eigen emotionele patronen. Emotioneel volwassen reageren, vraagt je om je oude bagage en survivalstress op te ruimen zodat je steeds meer vanuit kalmte je kind kunt begeleiden. Dat maakt het ouderschap iets heel kwetsbaar maar in die kwetsbaarheid ligt de kracht van groei.
#INBALANZOPSCHOOL
9 TIPS VOOR MEER BALANZ
Als je een gezonde leefstijl zou bekijken vanuit een holistisch perspectief dan krijg je categorieën waarbinnen je keuzes kunt maken.Vergelijk het met een DJ-panel.
Elke categorie zou je als een schuifje kunnen zien dat je zou kunnen dienen, bijvoorbeeld open of dichtdraaien, omhoog of omlaag schuiven (aan of uit is niet echt een optie). Door te leren 'aan de knoppen' te draaien, krijg je regie over je eigen keuzes en kun je monitoren wat deze keuzes voor effect hebben op jouw welzijn. Een jongere die steevast te laat naar bed gaat, moe uit bed komt, weinig energie heeft, chagrijnig is en continue in conflict raakt met de mensen om hem of haar heen, kan zo leren herkennen wat een gezonder slaapritme voor gezondheid- en welzijnsvoordelen heeft. Wat je leuk vindt, is immers niet altijd wat je nodig hebt. En wat je nodig hebt, is niet altijd wat je leuk vindt.
#INBALANZOPSCHOOL
EIGEN WIJS
Wie ben ik?
Wat past bij mij?
Waar word ik blij van?
Wanneer sta ik in MIJN kracht?
Wanneer zing ik mijn EIGEN WIJS?
#INBALANZOPSCHOOL
COMING SOON! HET LICHAAMSTAAL-HUIS WERKBOEK
Hoe maak je samen met met een kind (of de jongere) voor het kind (of de jongere) inzichtelijk wat zijn of haar lijfje communiceert. Het lichaam LIEGT NIET. Het lichaam is superwijs en als je je eigen lichaamstaal leert kennen en herkennen, dan kun je vanuit daar ook beter bepalen wat je nodig hebt om weer terug te keren naar (een gevoel van veiligheid).
De kennis achter dit LichaamsTaal-huis is de polyvagaaltheorie van Stephen Porges. Deze werkt, van origine, met een autonome ladder. De ladder staat representatief voor de bouw van de hersenen (de lage en de hoge delen). De hoge delen staan dan weer voor gereguleerd en verbonden, waarvandaan het bewustzijn optimaal kan werken (SCHOOL!).
In mijn ogen is het huis een betere visualisatie van het autonome zenuwstelsel dan de ladder want als ik bovenaan een ladder sta, ben ik allesbehalve kalm en gereguleerd. Op de grond, daarentegen, wanneer mijn lijf het contact met de vloer, de stoel of de rugleuning kan waarnemen, wanneer mijn lijf present is in het heden, gegrond, geaard, verankerd, dáár is sprake van regulatie.
Daarnaast staat de zolder mooi voor bevriezen: op zolder is geen verwarming en bij bevriezen is er vaak sprake van dissociatie (gevoel van uit het lijf getreden te zijn, of alleen maar in je hoofd zitten, de welbekende wandelende hoofdjes).
Hoe mooi zou het zijn als je als ouder of professional met je kind kunt praten over wat je waarneemt in je lichaam en hoe het gevoel van veiligheid versterkt kan worden?
Ik ben hier in mijn hoofd al langere tijd mee bezig maar hij komt er nu echt binnen afzienbare tijd aan!
Zou jij hem (kunnen) gebruiken in je werk? En zo ja: hoe zou je het inzetten?
ALSO AVAILABLE IN ENGLISH!
#INBALANZOPSCHOOL
Jaaaaa!! Daar is hij eindelijk! LO4 magazine van de KVLO met het laatste artikel uit de reeks 'Relatie voor prestatie' én podcast!
Ja, ik kan hier heel lang over praten maar ik zou zeggen: download het artikel en luister de podcast. Het spreekt voor zich!
Het is overduidelijk dat onze jongeren het zwaar hebben en het is duidelijk dat er wat nodig is. Na het lezen van dit FINALE-artikel, met bijbehorende graphic '50 tips voor meer veiligheid in de klas' weet je wat jou als docent, ouder, coach of therapeut te doen staat.
We can do this!
#INBALANZOPSCHOOL
THE AUTONOMIC LADDER IN KEYWORDS
#INBALANZOPSCHOOL is het bereik aan het vergroten. Infographics worden waar mogelijk in het Engels vertaald om een nóg groter publiek te kunnen bedienen. Want: als we het gevoel van veiligheid op orde hebben, kunnen kinderen gedijen. En de volwassenen ook!
The autonomic ladder in keywords is de vertaling van de Autonome ladder in kernwoorden. Deze infographic is gemaakt n.a.v. het artikel 'Eerste hulp bij overprikkeling: wie is de baas in huis?' uit themamagazine 'Het overprikkelde kinderbrein' van Pure Child dat Dominique Krooijmans en ik schreven. De infographic is de ultieme samenvatting van de werking van ons autonome zenuwstelsel. Uiteraard is het een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid want in realiteit is dat autonome zenuwstelsel een ware shapeshifter! Dat autonome zenuwstelsel is me d'r een...!
Ik ben er in ieder geval erg trots op dat deze infographic nu ook in het Engels beschikbaar is. Met dank aan Madelon de Jager voor de vertaling!
#INBALANZOPSCHOOL
DE VEILIGE KLAS
Voor de vakantie was er veel onrust in mijn mentorklas vanwege een nepaccount op social media. Kinderen waren boos en verdrietig en dat kwam ook bij mij, en mijn collega, als (co-)mentoren terecht. We hebben direct met de klas gesproken en persoonlijke gesprekken gevoerd hierover.
In de meivakantie bleek dit nog een staartje te krijgen. Dus ik heb nagedacht hoe ik hierover, nogmaals, een gesprek kon voeren met mijn mentorklas: wat doe je als er iets gebeurt dat je niet leuk vindt? Als iets je boos maakt? Als IEMAND je boos maakt?
Deze generatie kinderen groeit op met vele mogelijkheden maar hoe meer mogelijkheden, hoe lastiger het soms is om door de bomen het bos te kunnen blijven zien... of een gepaste reactie te kiezen.
Ik kwam uit op deze graphic: de veilige klas.
Deze graphic biedt een kader waarin relationele veiligheid binnen de klas gewaarborgd wordt: ik praat vanuit mijzelf, ik maak datgene (wat mij dwars zit) bespreekbaar op een veilige manier én ik geef de ander de kans om naar mij te luisteren en te reageren.
Vaak is dit voldoende om de meeste conflicten te doen oplossen. De meeste conflicten in het onderwijs, tussen leerlingen, gaat namelijk over het leren (h)erkennen van de grens van een ander én je beseffen dat je daar zorgzaam mee om dient te gaan.
Als we dit toch als #basisvaardigheid zouden maken, hoe zou de wereld er dan uit zien?
#INBALANZOPSCHOOL
#2 ME AND YOU
Nog een week vakantie in Noord Holland en dan de eindsprint naar de zomervakantie. De kinderen weten, als het goed is, wat hen te doen en te wachten staat. Nu moeten ze het zelf doen en laten zien en als er nog vragen zijn, kunnen ze die nu nog stellen.
In de tussentijd lees ik nog even verder uit The Whole Brain Child, van Daniel Siegel. En maak ik af en toe een toffe graphic. In hashtag#2MEANDYOU combineer ik (opnieuw) de integratie van het 'downstairs' (emotionele brein) met het 'upstairs' (cortex) én de polyvagaaltheorie. En even los van wat de wetenschap nu zegt, zijn de metaforen wel geschikt om heel vereenvoudigd weer te geven wat er nu feitelijk gebeurd. In jezelf én bij het kind.
Ik blijf het intrigerend vinden.
Nu ook beschikbaar in het Engels!
#INBALANZOPSCHOOL
COMING SOON
Nog heel even en dan komt het laatste artikel uit de serie 'Relatie voor prestatie; eerst de veiligheidsgradatie' uit in het vakblad voor de Lichamelijke Opvoeding (KVLO). Dit artikel is het sluitstuk van de polyvagaaltheorie in het onderwijs en zit bordenvol praktische tips!
Bij dit artikel is een podcast opgenomen samen met KVLO (Ger van Mossel en Maarten Massink) en Hans Koppies (docent bewegingsonderwijs en orthopedagoog): Disregulatie: trend of incident?
Deze maand komt ook het tweede artikel voor Pure Child: 50 tips voor meer veiligheid in de klas!
Dat wordt FEEST!
#INBALANZOPSCHOOL
LIBERATION DAY: CIRCLE OF REGULATION
Today, May 5th, is Liberation Day in the Netherlands. Both Rememberance Day (May 4rd) and Liberation Day show the duality of todays society, both locally and globally. When war is still a part of our world, when human rights are being violated and every ten minutes a child looses it's life, we cannot celebrate our own liberty or remember our own people whom lost their lives to violence and war.
Being thankfull for not being in this position is one thing to do. Another thing we can do is provide more feelings of safety. Because when we feel safe in our bodies, and our nerve system is stabil and regulated, we will think, speak and act with kindness.
So, I cannot celebrate Remembrance or Liberation Day. But I can provide the world with a little bit of safety.
I present to you Circle of Regulation. It was already published in Dutch but now it is translated in English, with some help from one of my #SafetySoulmates Neil Moggan.
The Circle of Regulation can help you with a routine how to respond to a child (or adult) whom is in distress, dysregulated.
With Love.
#BALANCEATSCHOOL
INBALANZOPSCHOOL
Hoe leg je aan een kind uit wat je 'Raampje' is?
Hoe leg je aan een kind uit wat een #WindowOfTolerance is?
Hoe leg je aan een kind uit dat het gedrag dat het soms laat zien, niet zijn of haar schuld is omdat het kind overweldigd is geraakt en het eigen gedrag niet meer onder controle heeft?
Ken jij #VictorVechter, #VeraVluchter en #VinceDeVries al?
Hoe leg je dit aan docenten uit, die het kind lesgeven?
Welke #escapes heb je voor de docent, de klas en het kind zelf?
Lezen (of schrijven) over (trauma)sensitief (of compassievol) onderwijs is écht iets anders dan het daadwerkelijk kunnen toepassen. Bovendien is het werken met kinderen, bij wie de veiligheidsradar wel érg scherp staat afgesteld en het autonome zenuwstelsel hyper(re)actief is ook nog eens gevoelige materie. Je mag daar als docent niet zomaar in gaan wroeten of experimenteren...
Door het kind uit te leggen wat je #Raampje is en wat er in het lichaam gebeurt als je 'uit je raampje schiet', geef je het kind inzicht en daardoor kan het begripvoller met zichzelf omgaan. Vooral als het kind gaat herkennen wat er gebeurt en daardoor leert dat je soms ook helpende keuzes kunt maken (mits chillzone nog online is!), bijvoorbeeld herkennen dat je gespannen wordt of overweldigd begint te raken. Je even terugtrekken (pauze nemen van de les of activiteit) of een rustig plekje zoeken om even af te koelen.
In deze graphic wordt kort uitleg gegeven over je 'raampje' en de drie (vereenvoudigde) staten: vechten, vluchten en bevriezen. Deze zijn een afgeleide van de Autonome Ladder 2.0 van Dominique Krooijmans en mij. Je kunt deze AL 2.0 downloaden op onze websites.
Met dank aan mijn #SafetySoulmates Bart Heeling, Anton Horeweg, Leony Coppens en Dominique Krooijmans.
#INBALANZOPSCHOOL
50 tips voor meer veiligheid in de klas!
Deze graphic is tot stand gekomen met o.a. de de boeken De Traumasensitieve School (Anton Horeweg), Lesgeven aan getraumatiseerde kinderen (Leony Coppens) en het artikel Eerste hulp bij overprikkeling; wie is de baas in huis? (Dominique Krooijmans & Jennifer Nuij, zie publicaties).
Echte verandering komt van binnenuit. Vanuit het hart.
Met deze graphic '50 tips voor meer veiligheid in de klas' kun je zelf een transformatie bewerkstelligen die alle kinderen in jouw klas (of in jouw omgeving) zal ondersteunen in hun ontwikkeling. Wanneer je je veilig voelt, kun je leren om je grenzen te onderzoeken, kun je ruimte creëren om op de golven van je emoties te leren surfen en heb je kalme, betrokken en warme relaties met volwassenen die je kunnen bijstaan als je het even lastig hebt. Je zult dan keuzes gaan maken die bij jou passen en je zult in je kracht komen te staan. Authenticiteit is de weg naar gezondheid en welzijn. Dát is de boodschap die we kinderen moeten meegeven in het onderwijs.
Er ligt een taak voor de overheid om dit te faciliteren, bijvoorbeeld door een maximum klassengrootte te bepalen en docenten voldoende tijd te geven om lessen voor te bereiden, leerlingen individueel te kunnen begeleiden én aan professionalisering te werken.
Maar, van de overheid hoeven we niet teveel van verwachten want logica en politiek gaan niet zo vaak hand in hand, zoals we hebben kunnen zien bij het debat over de schrijnende toestanden in de (gesloten) jeugdzorg.
Veiligheid creëren we samen. Het gevoel van veiligheid draag je in eerste instantie met je mee (tenzij je je in een omgeving bevindt met geweld). Het is het antwoord van je 'veiligheidsradar' en je autonome zenuwstelsel op de input van o.a. je zintuigen en relationele aspecten. Op school en tijdens het werken met kinderen/jongeren, kunnen we kinderen laten zien hoe je op een veilige manier met elkaar communiceert: monkey see, monkey do.
Lukt mij dat altijd? Nope. Maar ik zorg ervoor dat ik mijzelf steeds bijstuur en mijn gedrag steeds beter, op een veilige manier, leer afstemmen op het gedrag van het kind. En als ik op een menselijke manier heb gereageerd, pleeg ik herstel. Want veiligheid in relaties betekent dat je het belangrijk vindt dat het goed gaat met de ander en dat je moeite wilt doen om dat in stand te houden.
Ik ben bereid om mijn verantwoordelijkheid te nemen in het gebrek aan veiligheid in de maatschappij door familiepatronen te onderzoeken en doorbreken, door mijn innerlijk gevoel van veiligheid én mijn chillzone te vergroten en door steeds te evalueren wat ik doe en hoe ik dat doe.
Doe je mee?
Download nu de graphic bij downloads!
#INBALANZOPSCHOOL
ACE's: adverse childhood experiences
Oftewel: ingrijpende, vroegkinderlijke ervaringen. Als je klein bent en een situatie of gebeurtenis overweldigd je, dan kan dat een stempeltje, of een vlaggetje, achterlaten in je ' veiligheidsradar'. Het is een herinnering van het brein aan iets wat als (levens) 'gevaarlijk' was voor overleving of welzijn. Het brein wil je dan ook waarschuwen bij zulke situaties met als gevolg dat je 'veiligheidsradar'. een BLIEB(je) geeft bij iets soortgelijks.
In de praktijk zie je dit terug als een reactie van het kind dat niet (goed) is afgestemd. Het kind reageert buitenproportioneel, gaat in de weerstand (grote mond geven, met deuren smijten), trekt zich terug, etc.
De dingen die 'bliebjes' veroorzaken op onze veiligheidsradar, worden geheel buiten het bewustzijn waargenomen en beoordeeld. Sterker nog, tegen de tijd dat ons bewustzijn erbij betrokken wordt, heeft ons autonome zenuwstelsel allang voor ons besloten wat de meest wenselijke reactie is!
Dat betekent dat er een grote taak ligt voor volwassenen om signalen van disregulatie te leren herkennen. Dat betekent niet dat je er ook mee moet gaan 'werken'. Dat is echt een taak voor specialisten. Maar: je kunt er wel zo veilig mogelijk op reageren (voor zover een dergelijke reactie bij jou ook niet een 'blieb' (je) veroorzaakt!).
Meer hierover in deel 4 van de artikelenreeks 'Relatie voor prestatie; eerst de veiligheidsgradatie' (in press).
#INBALANZOPSCHOOL
Pure Child: Het overprikkelde brein
Eind november '23 kreeg ik een mailtje van Magdalena en Rudy van het Belgische Pure Child met de vraag of ik wilde spreken op hun symposium over het overprikkelde kinderbrein. Aanleiding van deze mail was de artikelenreeks 'Relatie voor prestatie; eerst de veiligheidsgradatie' die ik schreef voor de KVLO over de polyvagaaltheorie in het (bewegings)onderwijs.
Het is natuurlijk een ENORME eer om voor zo'n symposium gevraagd te worden maar: Let's be fair. In the end ben ik een docente bewegingsonderwijs met een 'interesse' in de onderwerpen trauma, traumasensitief onderwijs, de #polyvagaaltheorie en de werking van het #autonomezenuwstelsel. En een paar boeken lezen maakt je géén expert. Al helemaal over deze extreem gevoelige materie!
Het was voor mij dan ook al direct duidelijk dat ik dit wel wilde doen maar dat het niet aan mij was om dit verhaal te vertellen. Dat liet ik ook direct weten. Daarop besloot ik, met instemming van Magdalena en Rudy, om Dominique Krooijmans hiervoor te vragen. Dominique heeft mij geholpen bij de artikelenreeks om de puntjes op de i te zetten en we hebben dan ook een gezamelijke #missie: de wereld, en ook die van het onderwijs, een beetje 'veiliger' maken. Dominique was direct enthousiast en ik dus ook
N.a.v. het symposium werd er gevraagd om een #artikel te schrijven voor in het magazine van Pure Child en dat wilde ik wel graag doen.Dominique en ik hebben uren gewerkt aan dit artikel en we hebben veel meer ruimte gekregen dan normaal gesproken wordt geboden maar dit artikel is dan ook een PARELTJE geworden!
Met trots presenteer ik ons artikel: Eerste hulp bij overprikkeling: wie is de baas in huis?
Download nu het artikel bij Publicaties!
#INBALANZOPSCHOOL
Podcast: #13 Lesgeven vanuit je chillzone; het belang van co-regulatie in de klas (The Embodied Educator podcast)
Op 9 januari '24 kreeg ik een mailtje met als topic 'Brutale vraag': Hoi, wij kennen elkaar niet. Ik was aan het googlen opzoek naar mensen die meer bewustzijn en lichaamswijsheid in het onderwijs brengen, in zowel lager als honger onderwijs. En daar kwam jij voorbij
Op basis van de informatie op jouw website over traumasensitief onderwijs, de werking van het brein en het zenuwstelsel, systemisch werk en de polyvagaaltheorie, heb ik het vermoeden dat we eenzelfde soort missie voor het onderwijs hebben. En in mijn podcast The Embodied Educator wil ik dit nieuwe jaar een laag dieper gaan, en wordt het tijd voor PVT en trauma in de klas en gerelateerd aan leren. Dusssssss, je voelt het wellicht al aan
- Zou je openstaan voor een interview in mijn podcast “The#Embodied#Educator” ?
Liz Wientjeszou al redelijk snel voor een paar maanden naar het buitenland gaan dus we besloten de Podcast op te nemen vlak voor haar vertrek, dat kon nog net. Het was een feest der herkenning! De worsteling om naar de kern te willen gaan (éérst de veiligheidsgradatie) en hoe dat te bereiken staat centraal. De persoonlijke zoektocht naar meer welbevinden gaat hierbij hand in hand met de manier waarop je de dingen voor je leerlingen inricht (of zou willen inrichten). En last but not least: kennis hebben óver het brein en zenuwstelsel zijn NIET hetzelfde als vakkundig zijn in het toepassen van deze kennis. Het is dus goed om notie te nemen van deze kennis én daarnaast je eigen traject aan te gaan. Het is het grootste cadeau dat je jezelf, je kinderen, je partner en je leerlingen kunt geven... Niet omdat je niet goed genoeg bent zoals je nu bent, maar omdat nóg meer jezelf mag zijn. Omdat je afstand doet van#stempelsdie een onbewuste (en vaak wat minder adequate) reactie oproepen omdat survivalstress geactiveerd is.
Daar gaat deze Podcast over. Wil je hem ook luisteren?
https://lnkd.in/euzjC4-f...
#INBALANZOPSCHOOL
De cirkel van regulatie: sensitief handelen bewust toepassen
Al een paar jaar ben ik gebiologeerd door de onderwerpen#trauma#autonomezenuwstelsel#polyvagaaltheorie. De achterliggende reden voor deze interesse is het effect van Adverse Childhood Experiences (ACE's, oftewel ingrijpende kindervaringen) op de gezondheid en het welbevinden op latere leeftijd die zichtbaar worden door functionele klachten (ook wel#ALK, aanhoudende lichamelijke klachten) en mentale signalen zoals concentratieproblemen, slaapproblemen, depressie en burn-out.
In mijn zoektocht naar kennis en ook oplossingen, zie ik steeds de vertaalslag naar het onderwijs. Als leerkracht 'zie' je namelijk zoveel kinderen... En als je je als leerkracht realiseert dat een kind pas kan leren als het zich veilig voelt, dan is het eigenlijk niet meer dan logisch dan dat we met elkaar moeten willen streven naar een situatie waarbij kinderen ten alle tijden op een#veilige,#sensitieveen#hechtingsvriendelijkemanier begeleid worden.
Deze graphic is wederom een#ULTIEMEsamenvatting over (trauma)sensitief onderwijs. Het is een stappenplan voor leerkrachten om bewuster te kunnen handelen. Het is uiteraard geen 'oplossing', het is slechts een 'tool'. Je kunt hem ophangen, bijvoorbeeld in de docentenkamer, om te reflecteren op je handelen óf om je voor te bereiden op mogelijk uitdagende situaties. Zo kun je je eigen handelen steeds beter leren afstemmen op de#kwetsbaarheidvan een kind.
Maar laat ik ook even duidelijk zeggen dat deze werkwijze voor mijzelf lastig is. Het betekent namelijk dat je je eigen#TRIGGERSopgeruimd moet hebben. En aangezien#trauma, en dus ook triggers, intergenerationeel overgedragen kunnen worden, is dat écht een#levensklus.
Dat vraagt om liefdevolle aandacht en aanwezigheid, erg veel geduld, positieve zelfpraat en tijd...
Werk aan den winkel!
#INBALANZOPSCHOOL
De inzichtsdriehoek: gevoelens, gedachtes en gedrag
Al die gevoelens, gedachtes, emoties... Het is voor kinderen, jongeren én volwassenen soms ook gewoon een grote brei GEDOE. Zeker als je ergens middenin zit, dan kan het allemaal teveel, te overweldigend en te verwarrend zijn. Je hebt rust en ruimte nodig om de boel letterlijk te kunnen ontwarren.
De inzichtsdriehoek kan bij jonge kinderen dan helpen. Net als de infographic 'Beschrijf wat je voelt'. Of 'Hoe ga je?'. Visuele ondersteuning maakt voor kinderen vaak impliciet helder wat ze nog niet (goed/genoeg) onder woorden kunnen brengen.
Door de inzichtsdriehoek toe te passen krijgen kinderen inzicht in hun eigen belevingswereld én de manier waarop ze ermee om gaan. Ze leren patronen herkennen en kunnen ervoor gaan kiezen om het anders te gaan doen. Zo kunnen nieuwe ervaringen de oude overschrijven én vanuit deze patronen onderzoeken wat voor hen helpt om effectiever te reageren!
#INBALANZOPSCHOOL
Nervus vagus & de chakra's
De nervus vagus, de tiende zenuw, is zo'n interessante zenuw! Hij speelt een heel grote rol bij ons gevoel van veiligheid (of juist niet). Wanneer je biologigie combineert met spiritualiteit, komen daar interessante dingen uit! Cheryl Llewelyn beschrijft dat in haar boek 'Chakra's en de nervus vagus'. Cheryl is trauma- en gezinstherapeut en óók opgeleid in IFS en EMDR.
De chakraleer blijkt door de nervus vagus veel overeenkomsten te hebben met de polyvagaaltheorie. Vandaar deze graphic. Gewoon, omdat het kan!
#INBALANZOPSCHOOL
Beschrijf wat je voelt, deel 2
Beschrijven wat je voelt, is eigenlijk al best lastig. Waar leer je dat? Wie leert je dat? Met aandacht stilstaan bij wat er in je binnenste omgaan, is niet heel vanzelfsprekend in deze tijd. Daarom is het zo'n belangrijke vaardigheid want als je meer in het hier en nu kunt blijven, dan zul je steeds beter in staat zijn om waar te nemen wat er in je lijf gebeurt en wat je nodig hebt om je goed te blijven voelen.
In 'Beschrijf wat je voelt, deel 1' (hieronder en bij 'Gewaarzijn') leer je taal te geven aan hetgeen je waarneemt in je lijf. Als je de juiste woorden kunt vinden, is het makkelijker om te bepalen wat je eventueel nodig hebt om de balans te herstellen. Bijvoorbeeld rust, wat te drinken, een gezellig uitje, of even lekker de buitenlucht in.
In 'Beschrijf wat je voelt, deel 2' doe je eigenlijk hetzelfde als bij deel 1 maar het vertrekpunt is anders. Je doet eigenlijk een 'bodyscan' en tekent de gewaarwordingen in je Ginger Bread mannetje. Je mag daarbij zélf de kleuren en vormen kiezen die je wilt gebruiken om aan te geven wat je voelt. Het is dus, naast een zinnige opdracht, ook best een creatieve opdracht. Kinderen, of jongeren, die het lastig vinden om te praten over hun gevoelens of gewaarwordingen, of die er nog niet zo goed taal aan kunnen geven, zouden wel eens heel erg geholpen kunnen worden bij een dergelijke werkvorm.
Je kunt hem ook zelf invullen!
#INBALANZOPSCHOOL
Beschrijf wat je voelt, deel 1
Er gebeurt de hele dag door vanalles in je lijf. Vaak zijn er wel 'vage' gevoelens zoals moe, gespannen of druk. Maar wat we nu écht voelen, hoe een bepaalde sensatie in het lichaam tot in details voelt, dat kunnen we vaak niet beschrijven. Ik wist eigenlijk niet eens dat dat kon. Of dat dat helpend kon zijn. Het onder woorden kunnen brengen van de dingen die je voelt is dus eigenlijk een vaardigheid op zich!
Claudia van Middelkoopdeelde een paar maanden geleden een mooie folder over lichamelijke sensaties (alle emoties hebben lichamelijke sensaties) en ook in de literatuur (o.a.Peter A Levinein Het Weerbare Kind) worden verschillende suggesties gedaan om je eigen gewaarwordingen in taal uit te kunnen drukken. Hoe groter je repertoire, hoe beter je in staat zult zijn om te benoemen wat je voelt.
Wat levert dat op? Dat je beter in staat bent om naar je lichaam te luisteren. Dat je het kunt benoemen en daarmee erkennen dat het er is, zonder het te willen veranderen. En dat je zorg kunt dragen voor (dat deel van) je lichaam dat oncomfortabel voelt door erbij aanwezig te zijn. Je autonome zenuwstelsel praat namelijk tegen je VIA je lichaam. Het wil gezien worden.
Alhoewel taal geven aan je gewaarwordingen nog maar het begin is, is het wel een mooi uitgangspunt om je eigen lichaam beter te leren kennen. Of je kind erbij te helpen. Of een kind in de klas. Want als je het samen doet, en er is iemand bij je bij wie je je fijn of veilig voelt, dan is het minder eng om goed te voelen. Je kunt dan even leunen op het (hopelijke) kalme zenuwstelsel van de ander om je er doorheen te laten gaan want álles gaat voorbij.
Deze graphic kan daarbij helpend zijn. Hij is niet waterdicht. Er bestaan nog zoveel andere woorden en mogelijkheden. Maar je kunt het wel als uitgangspunt nemen.
#INBALANZOPSCHOOL
Hier en nu
Een ultieme samenvatting van spiritualiteit (jezelf ontwikkelen en jezelf zien binnen een groter geheel) en ons emotionele welbevinden.
We leven in een ontzettend onrustige tijd en als je je ook nog eens veel omringt met anderen, kan het wel eens gebeuren dat je niet meer goed kunt waarnemen wat er nu eigenlijk binnen in jouw eigen belevingswereld gebeurt. De angst of boosheid van anderen kan een grotere impact op je hebben dan je zelf misschien zou willen toestaan.
De politieke onrust, in combinatie met beslissingen op mondiaal niveau en persoonlijke voorgeschiedenis, zorgen in dit geval voor 'vertroebeling'.
Om door het troebele heen te kunnen kijken, is het van belang om voldoende rust te nemen en op jezelf te zijn. Zo kun je beter onderscheiden wat van jou is en hoe jij de wereld om jou heen graag vorm wilt geven.
Binnen in jezelf kun je houvast vinden omdat je diep van binnen heel goed weet wat goed voor jou is en wat je nodig hebt. Als jij de stem van je Innerlijke Zelf kunt horen, of liever gezegd voelen, dan heeft datgene wat in de wereld om jou heen gebeurt minder impact op je. Het zal je minder snel uit balans halen.
Niets kan jouw diepste wezen bedreigen. Dan ben je thuis in jezelf, ongeacht de omstandigheden. En dan zul je veel meer vanuit je hart gaan handelen. Dat gaat gepaard met diepgang, verbinding en een liefdevolle benadering.
Dus neem die tijd voor jezelf. Plan niets in. Zorg goed voor jezelf. Ontspan en rust tussendoor goed uit.
Uiteindelijk komt alles goed. - Christine von Dreien
#INBALANZOPSCHOOL
Aandachtig luisteren
Ik ga graag naar de kringloop. Vaak neem ik wat spulletjes mee die wij niet meer gebruiken en dan loop ik gelijk even een rondje. De kinderboeken en boeken voor volwassenen zijn nagenoeg altijd een succes.
Dit keer lagen er twee boeken van Thich Nhat Hanh, een Vietnamese, boeddistische monnik. Een daarvan was Omarm je woede. 'Dat is interessant', dacht ik gelijk: 'Dat spreekt mij aan.'
In het boek zat een boekenlegger met daarop allemaal namen. Ik vermoed dat al deze mensen, veelal vrouwelijke lezers, het boek hebben gelezen en hebben doorgegeven. En zo is het weer op míjn pad terecht gekomen. Ik moet daar gelijk bij zeggen: het blijft hier want ik ben het met veel interesse aan het lezen en als ik informatieve boeken lees, dan gaat dat hand in hand met een gele markeerstift en pen...
En zo kwam deze nieuwe graphic tot stand: aandacht luisteren.
#INBALANZOPSCHOOL
Wanneer je boos wordt, of bent, dan worden persoonlijke grenzen geschonden. Tenminste, zo voelt dat. Deze schending van de persoonlijke grenzen maakt dat je dat kenbaar wilt maken naar de ander. Een beetje boosheid is dus heel helpend om jezelf en jouw grenzen ten opzichte van ander in acht te nemen. Maar boosheid kan je ook overspoelen. Dan gaat er onder de boosheid eigenlijk een verborgen lijden schuil. Daarbij zijn we vaak geneigd om de boosheid op de ander te projecteren ('het is jouw schuld') waar boosheid eigenlijk een uitnodiging is om naar binnen te keren en jezelf af te vragen: Wat is hier aan de hand? Wat raakt mij in deze situatie? Maar in de boosheid lukt dat vaak niet. Dan wordt je overspoeld door een golf aan emoties en gevoelens en dan verlies je het contact met je'zelf' én met de ander. Dus naast het schenden van je grenzen raak je ook gescheiden van de ander. Dat is dus DUBBEL lijden.
Aandacht luisteren, zegt Thich Nhat Hanh, kan dat lijden verzachten. Het betekent dat je de ander laat praten. Niet om het op te lossen of om te oordelen maar om de ander de ruimte te geven om zijn of haar hart te laten spreken. Wellicht ken je het ook wel als 'holding space'. In ieder geval bied je de ander een luisterend oor zodat de ander zich volledig erkent en gehoord voelt. En alleen dát is al een heel waardevolle bijdrage om de ander te helpen om het lijden draaglijker te maken.
Ruimte creëren in je eigen beleving om de ander te kunnen laten spreken.
Niet oordelen maar ruimte bieden.
Beleving gaat vóór de waarheid. Want onze beleving, de manier waarop we de wereld in onszelf en om ons heen ervaren, is hetgeen dat onze vervolgacties doet bepalen.
Aandachtig luisteren kan lijden verzachten.
Ik vind het mooi.
#INBALANZOPSCHOOL
Leren om trouw te zijn aan jezelf
Als je geboren wordt en opgroeit, word je beïnvloed door allerlei systemische patronen zoals opvoeders (gezin en familie), onderwijzers (schoolsysteem) en maatschappelijk verantwoorde normen en waarden. Soms meerdere.
Het komt dan ook veelvuldig voor dat 'we' dingen doen die eigenlijk niet uit onszelf komen maar meer iets zeggen over de ideeën of verwachtingen die anderen van ons hebben met als gevolg dat we misschien dingen doen die niet bij ons passen. Toch naar die verjaardag... Toch proberen die opleiding koste wat kost af te krijgen... Het is heel begrijpelijk dat we de mensen, met wie we sterke relaties onderhouden, tevreden proberen te maken of houden maar vroeg of laat breekt het een keer op want eigenlijk past het niet bij ons.
Trouw zijn aan jezelf is zo makkelijk nog niet. Want: wat wil ik eigenlijk? Wat past bij mij? Wat voel ik eigenlijk? En wat doe je als de ander je veroordeelt om het hebben van een eigen idee of wens bij een specifieke situatie?
Ons onderwijssysteem duwt ons zo vroeg mogelijk het hoofd in. Voor creativiteit of handwerk, zoals drama, tekenen, handvaardigheid, techniek of verzorging, is nauwelijks nog aandacht want taal en rekenen, dat is de toekomst! Het is niet vreemd dat onze kinderen tegen een muur van onvermogen aanlopen. Ze mogen en kunnen op deze manier niet leren om trouw te zijn aan zichzelf. Daar is nauwelijks ruimte voor. En: wie leert ze eigenlijk hoe je dat doet?
Trouw zijn aan jezelf betekent overigens niet dat je geen oog voor anderen hoeft te hebben. Trouw zijn aan jezelf betekent dat je keuzes die je maakt die bij jou passen. Bij hoe jij de werkelijkheid ziet en de wereld in kijkt. Hoe jij je toekomst voor je ziet. En als jij volledig in je eigen kracht staat, kun je jouw krachten weer inzetten voor een groter plaatje. Je gaat bijna vanzelf dingen doen die (ook) betekenisvol zijn voor anderen. Je gaat de relatie met jezelf verbeteren en versterken maar óók met de wereld om je heen.
Daarvoor is het noodzakelijk dat we ruimte creëren voor kinderen en jongeren om zich te mogen uiten, ook als dat voor de volwassenen misschien wat ongemakkelijk is omdat het je eigen systeem een beetje onder spanning zet. Niet oordelen maar ruimte bieden. 'Nee' is een prima antwoord en 'ik blijf vandaag liever even thuis' ook. Als een reactie van een kind (of jongere) je niet bevalt, veroordeel dan niet het kind maar kijk eens naar jezelf: Waarom raakt het je? Vaak gaat het niet om de situatie zelf maar om iets veel diepers.
Trouw zijn aan jezelf. Doen wat bij je past. Wat goed voelt voor jou.
Laten we elkaar ook meer ruimte geven om trouw te kunnen zijn aan onszelf.
De beweging is al in gang gezet. Doe je mee?
#INBALANZOPSCHOOL
Traumasporen
Vanmorgen heb ik een filmpje bekeken van Anne Marsman (https://lnkd.in/e6bnshBj) waarin Anne uitlegt wat trauma precies is op welke manier trauma z'n sporen nalaat in het lichaam. Haar eerste kennismaking met dit onderwerp was via het boek 'The body keeps the score', van Bessel van der Kolk en vanaf dat moment is het balletje voor haar gaan rollen. (Het boek is overigens waanzinnig, dikke aanrader!)
In haar video legt Anne uit dat bij trauma vaak de nadruk wordt gelegd op de objectieve gebeurtenis, dat wat er met je is gebeurd, maar dat de nadruk eigenlijk meer zou moeten liggen op de subjectieve beleving van de gebeurtenis.
Zoals Gabor Maté (een van mijn grote favorieten) zo mooi zegt: trauma is not what happens to you. Trauma is what happens inside you as a result of what happens to you.
Trauma is, volgens Anne, een opsomming van de belevenis, de betekenis die je eraan geeft en de langetermijngevolgen. Trauma hoeft ook helemaal niet door een concrete gebeurtenis te ontstaan. Het kan ook ontstaan door te lang en teveel blootgesteld worden aan hashtag#stress en hashtag#onveiligheid die je lange tijd hebt ervaren (zoals steun, aandacht of voorspelbaarheid). Het kan ontstaan die dingen die juist wél zijn gebeurd maar niet hadden mogen gebeuren óf dingen die niet zijn gebeurd maar juist wél hadden moeten gebeuren.
Trauma en de manier waarop het zich in je lijf manifesteert is ontzettend persoonlijk maar het is wél onze aller verantwoordelijkheid. Trauma is niet (alleen) van het individu. Want gezien, gehoord en je geliefd voelen is een levensbehoefte, net als zuurstof. Een niet-oordelende houding is een must, zodat er ruimte ontstaat voor de persoonlijke beleving van de persoon in kwestie. Dan kan deze vanuit warmte en gedragenheid beginnen aan het genezen van de innerlijke wond(en).
Zet deze kennis eens om naar de gebeurtenissen in Israël en Palestina. Dan begrijp je dat trauma kán leiden tot hertraumatisering of het doorgeven van trauma's. Dat kan maar dat hóéft niet. Dát is de wereld waar we naar kunnen streven. Dát is de wereld waarin ik mijn zoon wil opvoeden. En dat gun ik álle kinderen.
Ook mijn persoonlijke reis door het lichaam is al geruime tijd aan de gang en aangezien ik 'maar' een docent bent met een diepe interesse in deze materie zal dat wellicht nog een tijd, misschien wel een leven lang, duren. Maar dat geeft. De reis is bijzonder. Een wereldreis in jezelf!
#INBALANZOPSCHOOL
Welkom in de regiekamer!
Hoe kunnen we zorgen voor hartgedragen onderwijs? Onderwijs dat eraan bijdraagt dat kinderen/jongeren (weer) vanuit hun hart gaan voelen wat bij hen past zodat zij daar hun keuzes en levensverloop daarop kunnen afstemmen? Als je mag doen wat bij *JOU* past en je wordt erkent en ondersteunt in jouw eigen manier van zijn, je eigen kracht, dan leef je vanuit je hart. Dát is hartgedragen onderwijs. Fouten maken bestaat ook niet als je leert. Je hebt dan geleerd hoe het niet moet, of hoe het niet handig is. Vanuit daar kun je verder onderzoeken.
In het onderwijs van de toekomst mag het kind de regie krijgen.
Ik zie dan ook een 'regiekamer' voor mij op elke school. Met een échte regisseursstoel waarop het kind mag plaatsnemen. Hoe zou dat in zijn werk kunnen gaan?
Je zou kunnen werken met, bijvoorbeeld, onderstaand stappenplan.
Stap 1: De begeleider nodigt het kind uit de regisseursstoel op te pakken en zelf een plekje in de ruimte op te zoeken waar het graag wil zitten.
Stap 2: Het kind mag de betrokken gesprekspartners (ouders, mentor en/of zorgcoördinator) een plekje toewijzen: wie wil je dicht bij je hebben? En waar wil je de gesprekspartner die je wat lastiger ervaart?
Stap 3: Vanuit hier kan het gesprek gestart worden waarbij er vragen gesteld kunnen worden zoals: Wat speelt er? Wat wil je delen? Wat zou je nodig hebben of wat zou je fijn vinden? Waar ben je bij gebaat?
Stap 4: Als het voor het kind/de jongere nog onduidelijk is wat het nodig heeft (soms weten zij dat wél al heel goed en soms vinden ze dat best lastig) dan kunnen de volwassenen , als het kind/de jongere een aantal suggesties doen waaruit het kind kan kiezen. Of het kind krijgt een weekje de tijd om er even rustig over te denken en het thuis nog eens te bespreken.
Autonomie en authenticiteit zijn hier in ieder geval key!
We zijn soms zó geneigd om (zeker de kwetsbare) kinderen hun autonomie uit handen te nemen om het goed bedoeld te ondersteunen maar eigenlijk halen we het kind daarmee uit zijn of haar kracht.
Als we kinderen willen leren om te herkennen welke keuzes bij hen passen en goed voor hen zijn, dan moeten we ze daar vooral bij laten experimenteren en de verschillende mogelijkheden goed met hen doorspreken. En ook al weten wij, als volwassenen, dat de ene keuze misschien handiger is dan de andere: als het kind de keuze zélf mag maken, dan zal het ook gemotiveerder zijn om het tot een goed einde te brengen.
Bovendien: als het wél lukt, tegen alle verwachtingen in, dan krijg je vuurwerk! Feest!
En als het toch niet lekker loopt, dan kun je opnieuw samen de regiekamer in om alle opties tegen het licht te houden.
#INBALANZOPSCHOOL
Epistemisch vertrouwen en zelfvertrouwen
De afgelopen weken heb ik mij wat meer verdiept in mentaliseren. Ik maakte er al twee visuals over. Mentaliseren betekent dat je door het gedrag van de ander heen kunt 'kijken' om de intentie, verwachtingen of doelen te kunnen begrijpen. Je gaat dus niet (alleen) af op wat je ziet of hoort maar probeert de onderliggende dynamiek bij de ander te begrijpen. Voor docenten is dit heel interessante kennis! Zie hier voor aanbevolen literatuur.
Wellicht ligt het antwoord in vertrouwen. Epistemisch vertrouwen betekent dat je open staat voor wat de ander je probeert te leren. Essentieel in het onderwijs! Maar wat als je daar helemaal niet meer zo zeker van bent als je (epistemisch) wantrouwend bent? Dan twijfel je dus aan wat de ander je probeert te leren en sta je er helemaal niet meer voor open... Dat is dan wel weer lastig.
En wat als je én niet meer op jezelf vertrouwt én je neemt ook niet aan wat er mogelijk aan leermogelijkheden wordt voorgelegd? Dan heb je te maken met een epistemisch dilemma.
Jeetje. Zou DIT het onderliggende probleem kunnen zijn bij onze leerlingen?
Hoe kunnen we jongeren weer vertrouwen helpen ontwikkelen?
Zou deze graphic helpend kunnen zijn?
#INBALANZOPSCHOOL
Dé basistoolkit voor elke docent: hier gratis te downloaden
Hoera! De scholen zijn weer begonnen!
Voor veel leerlingen is school een plek waar zij peers kunnen ontmoeten én waar zij hun nieuwsgierigheid een podium kunnen geven. En er zijn ontzettend veel juffen en meester die dat allemaal, elke dag weer, in goede banen proberen te leiden. Maar, het is wel een intense job, hoor. Het onderwijs anno 2023 is ander dan pakweg 20 jaar geleden. Dat vraagt om een andere kijk op onderwijs én een andere kijk op pedagogisch handelen.
Daarom zijn deze visual (School voor veiligheid) en infographic (Lesgeven vanuit verwondering en compassie) gecreëerd. Er zijn nogal complexe theorieën achter. Maar, die heb je niet per sé nodig!
De kern van het verhaal is simpel: een kind dat in de klas in zijn 'chillzone' zit, is kalm, alert, nieuwsgierig en veilig verbondne óf veilig geactiveerd. Het kind kan zichzelf reguleren en heeft het gevoel dat het de sociale context en cognitieve taken de baas kan die aan hem of haar voorgelegd worden. En wanneer een kind in zijn of haar chillzone zit, zijn alle cognitieve snelwegen beschikbaar om te kunnen leren.
Als een kind overweldigd raakt, en het maakt écht niet uit hoe dat komt of waarom dat zo is, heeft het kind geen oordelende volwassene nodig maar iemand die begrijpt dat het gedrag slechts het topje van de ijsberg is. Het kind laat via het gedrag zien wat er innerlijk aan de hand. Een kind waarbij de chillzone online is, kan effectief omgaan met verschillende situaties omdat het veerkrachtig en flexibel is. Een kind waarbij de chillzone offline is, en daarmee onveilig geactiveerd, kan geen beroep meer doen op bewuste aansturing, oftewel zelfreglatie. En that's where the teacher comes in!
Het kind kan alleen terugkeren naar een gevoel van veiligheid (chillzone online!) door middel van co-regulatie. En co-regulatie is álleen mogelijk als de chillzone van de docent online is!
Dus, lieve docent: download deze gratis toolkit. En bespreek hem met je collega's!
TIP: bekijk ook nog een de Cirkel van Glimmers!
Happy Hormonen!
Wist je dat de aanwezigheid van 'happy hormonen' je 'window of tolerance' helpen vergroten? In het Engels worden deze 4 hormonen afgekort met DOSE:
Wanneer je je gelukkig voelt of positieve ervaringen opdoet, vergroot je window of tolerance zich op natuurlijke wijze. Je zult meer veerkrachtig zijn en beter om kunnen gaan met stressvolle omstandigheden. Dus als DOSE aanwezig is, zal het je helpen om je veerkracht te vergroten!
#INBALANZOPSCHOOL
Happy tappy!
De zomer staat voor mannelijke energie, voor vuur en creactie! En de inspiratie is ruimschoots aanwezig!
Met deze nieuwe infographics wordt er aandacht gevraagd voor zelfregulatie door middel van Emotional Freedom Technique, oftewel tapping.
Het is een soort handeling waarbij je (met twee vingers) op bepaalde plekken in je gezicht en je borst ritmisch tikt. De plekken zijn natuurlijk niet willekeurig gekozen, ze liggen op belangrijk punten in de meridianen (energiebanen). En terwijl je bepaalde punten 'aantikt', de volgorde ligt vast, spreek je uit wat je ervaart (bijvoorbeeld spanning), waar je dat in je lichaam ervaart (bijvoorbeeld in je buik), dat je het accepteert ook al ervaar je het als vervelend of lastig en daarna geef je jezelf beetje bij beetje toestemming om ook iets anders toe te laten.
Wat ik écht heel mooi vind aan EFT/tapping is de manier waarop je tegen jezelf praat. We nemen onze gedachtes en overtuigingen nogal eens voor waar aan maar feitelijk hebben we heel veel zeggeschap over onze gedachtes en uiteindelijk ook onze overtuigingen. Met deze techniek kun je dus jezelf helpen reguleren én je kunt je zelfpraat versterken zodat je dingen gaat zeggen die jouw welzijn ondersteunen in plaats van ondermijnen.
Laatst kwam ik een '30 seconds positive tapping for visualising your day'-video tegen van Nick en deze heb ik omgezet in een visual. Dan kun je hem ophangen en als je langsloopt even 30 seconde stilstaan bij je intenties van de dag!
Misschien weet je ook nog wel een paar kinderen of jongeren die hem kunnen gebruiken in deze laatste eindsprint naar de zomervakantie!
Vier de dag!
#INBALANZOPSCHOOL
We gaan als een speer!
We hebben niet stilgezeten bij #INBALANZOPSCHOOL! Er zijn weer een aantal nieuwe uploads/downloads én er is een nieuw praktijkvoorbeeld bij gekomen.
De eerste (info)graphic heet De positieve groep en is een ultieme samenvatting van het boek De groepscode, van René van Engelen. Het is een mooi overzicht van aspecten die van belang zijn om een fijne groep te kunnen maken van de nieuwe klas. Superhandig voor het komend schooljaar! Er staat onder andere in welke fases een groepsproces heeft, welke ontwikkelingsfasen het kind kent, wat kenmerken zijn van een positieve groep maar óók wat van belang is bij het voorbeeldgedrag van de docent. Kortom: print hem en bespreek hem op school!
De tweede (info)graphic heet Strijder of vermijder. Hij is gebaseerd op de emotionele patronen van Jean Jenson. Hij behoeft weinig uitleg. In welk emotioneel patroon herken jij je het best?
En tot slot een nieuw praktijkvoorbeeld. Wima Dijk heeft de visual ID-kaart: leren reguleren gebruikt bij een workshop Polyvagaaltheorie in de praktijk. De visual werd als afsluiter uitgedeeld aan de cursisten om mee te nemen naar huis. Leuk he?
Heb jij al iets thuis of op je werk hangen?
#INBALANZOPSCHOOL
Wat kun je zélf doen als je je overweldigd voelt?
Een week of twee geleden had ik een behoorlijk slechte dag. Ik was ontdaan en ik wist niet waarom. Ik kon niet veel hebben en het overweldigde mij. Het maakte mij bang: hoe kan dit nou weer?
Toen ik weer wat hersteld was, nam ik de tijd om na te denken wat ik zelf al aan tools heb opgebouwd om mijzelf terug te brengen als ik overweldigd raakte en daar kwamen 15 dingen uit. Op basis van deze 15 tools is de visual ID-kaart 'leren reguleren' ontstaan. Het maakt het leven zó veel makkelijker als je het gevoel hebt dat je, ondanks dat je overweldigd raakt, toch invloed kunt blijven uitoefenen... De machteloosheid die je voelt bij de overweldiging maakt het namelijk zo lastig, in combinaties met niet-helpende gedachtes die eerder het gevolg zijn van je dysregulatie dan de naakte waarheid. Veel gedachtes zijn namelijk 'niet waar'. Je hebt misschien een gedachte maar je bént het niet.
Deze visual 'leren reguleren' kan wel eens helpend zijn bij overweldiging maar er mag wel een kanttekening bij geplaatst worden: elke tool heeft een eigen theoretisch kader. Het zou natuurlijk fantastisch zijn om deze visual als poster op te hangen, op kantoor of in een bepaalde ruimte op school, zodat je, als iemand overweldigd raakt, samen kunt kijken naar een manier van reguleren die je aanspreekt en kunt oefenen om je zenuwstelsel te kalmeren en je gevoel van welzijn wat te verbeteren.
Let wel: het zijn géén quick fixes! Het is absoluut niet de bedoeling om iets te onderdrukken of weg te drukken. Het is wél de bedoeling om het draaglijker te maken als je je overweldigd voelt zodat je, als je weer enigszins comfortabel in je vel zit, ermee aan de slag kunt gaan.
Leren reguleren.
Je moet het zélf proberen.
Niet één, maar héél veel keren.
Later zul je erbij zweren.
#INBALANZOPSCHOOL
School voor veiligheid
Relatie voor prestatie. Maar eerst de veiligheidsgradatie!
Een beetje een gewaagde visual want hier wordt 'state-dependent functioning' (afbeelding 6 uit What happened to you van Oprah Winfrey en Bruce Perry gecombineerd met de polyvagaaltheorie van Stephen Porges met een dipje van mijn eigen creativiteit.
Het gaat er in de afbeelding niet om of dit 'de waarheid' is. Het hoeft niet 100% kloppend te zijn. Het moet vooral duidelijk worden dat kinderen 'in de leerstand' kunnen komen als zij kalm en vriendelijk benaderd worden, als er kalm en consequent met grenzen omgegaan wordt én als zij zich gezien, gehoord en geaccepteerd voelen. Kortom: dat warme bad. Dat gevoel van: ik mag er zijn, ook als ik een keer een slechte dag heb.
Een traumasensitieve benadering zou de regel moeten zijn, niet de uitzondering. Elk kind verdient zo'n benadering. Juist de kinderen die al uit kwetsbare situaties komen zoals armoede, migragtie of vluchten, scheidingen, geweld of misbruik. En tegenwoordig zijn dat er nogal wat.
#INBALANZOPSCHOOL
Hoera! Daar is hij weer! De autonome ladder!
De autonome ladder is een metafoor van de polyvagaaltheorie die op vereenvoudigde wijze uitlegt hoe wij, of eigenlijk ons (autonome) zenuwstelsel, reageren op situaties of gebeurtenissen. Onze zintuigen registereren namelijk alles wat er in en om ons heen gebeurt, vergelijkt dit met eerdere en vergelijkbare situaties en bepaalt zo of er mogelijk sprake is van 'gevaar' of 'veiligheid'. Er is sprake van een drietal systemen: het ventrale vagale systeem, het sympatisch systeem en het dorsale vagale systeem. Elk systeem heeft een andere uitwerking op ons lichaam.
Op het moment dat je bij jezelf herkent welk deel (het meest) actief is, kun je invloed uitoefenen op je autonome zenuwstelsel via je ademhaling. Als je bewust invloed uitoefent op je ademhaling noem je dat 'ademwerk'. Bewust aandacht schenken aan je ademhaling kun je leren om te kalmeren wanneer je je gespannen voelt want blijkbaar heeft je brein iets in jou, of je omgeving, waargenomen waardoor het aanslaat (de sympaticus activeert). Als dat voor 'eventjes' is, is dat geen probleem, daar zijn wij op gebouwd! Maar het mag niet te lang duren want dan ben je 'chronisch' (onveilig) geactiveerd. Je herkent dat bijvoorbeeld aan een gejaagd gevoel, prikkelbaarheid, slapeloosheid, spierspaning, hoofdpijn of problemen met de spijsvertering.
Merk je dat je geactiveerd bent? Zoek dan even een rustig plekje op om wat ademwerk te verrichten en kijk wat voor JOU werkt. Onderzoek wat voor jou werkt! Let wel: je moet wel minimaal 5 minuten aan een oefening besteden en het is zéker geen quick fix. Naast je ademwerk kun je onderzoeken wat je triggers zijn want alleen dan kun je de oorzaak beïnvloeden.En misschien kan deze visual De autonome ladder & ademwerk je helpen!
#INBALANZOPSCHOOL
Een nieuwe topic: de polyvagaaltheorie en onderwijs én nieuwe visual!
De polyvagaaltheorie wordt ook wel de Wetenschap der veiligheid genoemd:
Relatie voor prestatie. Maar eerst de veiligheidsgradatie! - Jennifer Nuij
Deze theorie, bedacht door Stephen Porges, vertelt ons hoe ons lijf reageert op signalen van gevaar en/of veiligheid. De theorie is in mijn ogen zó belangrijk dat het een eigen plekje op de site zal hebben. Veel visuals en graphics zijn al gebaseerd op deze theorie dus deze zullen binnenkort verhuizen naar deze topic!
In de visual 'veilig of onveilig?' zijn de drie stress-systemen weergegeven door middel van bolletjes. In de groen bol voel je je veilig, kalm, verbonden en sociaal. Er zijn daarbij nog twee 'staten van zijn' waarbij je je veilig voelt maar waarbij er ook nog wat anders aan de hand is: veilige verstilling (ventrale en dorsale vagus in actie die maakt dat je je teruggetrokken voelt op een veilige manier) en veilig geactiveerd (je voelt je veilig maar er is wel energie vrijgemaakt om iets te kunnen doen, zoals spelen of iets doen waarbij je je moet concentreren/presteren, bijvoorbeeld een toets, presentatie of iets anders belangrijks). Maar veilig is nog steeds veilig! Vanaf het moment dat de sympathicus het overneemt en de 'onveiligheid' de overhand krijgt, is het oppassen geblazen. Dat is het moment waarop iemand niet meer goed bij de executieve functies kan. 'Tot 10 tellen' of 'even nadenken bij wat je doet' is er dan simpelweg NIET meer bij. Dat is geen keuze, bewust of onbewust, dat is een staat van zijn. Vanaf dat moment doet het kind, de jongeren of de volwassene een beroep op de omgeving: 'Ik overzie het even niet meer, ik ben niet ok, ik voel me niet ok en ik heb je begrip en je hulp nodig. Ik moet mij eerst weer kalm en veilig voelen, dan kunnen we verder praten.'
De interne veiligheid in de ander is nu zo groot dat co-regulatie (kalmeren met behulp van de ander) nodig is om het interne gevoel van veiligheid weer terug te kunnen krijgen. En pas wanneer de interne veiligheid aanwezig is, kan er samen verder gekeken worden naar de situatie of wat nodig is voor een volgende keer.
Wanneer je deze 'shifting' in jezelf begint waar te nemen, kun je voor jezelf beter bepalen waar en wanneer je je prettig voelt, wat je 'glimmers' zijn en wanneer je getriggerd (geactiveerd) wordt. Bovendien kun je beter bepalen wat je nodig hebt om, wanneer de activatie de overhand krijgt, weer terug te kunnen keren naar een staat van zijn waarin 'gevoel van veiligheid' weer overheerst.
En wanneer je bij jezelf leert herkennen welk deel van je zenuwstelsel actief is, kun je het hoogstwaarschijnlijk óók beter bij ander(en) gaan waarnemen. En dat is voor iedereen die met mensen werkt, kinderen, jongeren of (kwetsbare) volwassenen, een groot goed! Misschien de belangrijkste tool die je je eigen kunt maken.
#INBALANZOPSCHOOL
De autonome ladder
Dit is toch wel weer héél erg leuk: in één overzicht de belangrijkste kenmerken van de autonome ladder; een metafoor voor de polyvagaaltheorie. Deze laat zien van welke drie systemen wij gebruik gebruik kunnen maken om ons veilig te kunnen voelen of te kunnen reageren op gevaar. Elk systeem heeft een andere uitwerking op ons lichaam.
Deze kennis is voor elke volwassene waardevol maar juist voor volwassenen die met kinderen werken. Want als wij onszelf kalm en verbonden voelen, kunnen we kinderen helpen om te oefenen met hun 'window of tolerance' zodat ze veerkracht en vertrouwen ontwikkelen.
En als een kind zich even daarbuiten bevindt, dan kun je als kalme en begripvolle volwassenen een veilige plek voor het kind creëren om de energie (waarmee het kind overspoeld wordt) te kanaliseren zodat het kan terugkeren naar de kalme en verbonden staat van zijn.
En laten we eerlijk zijn: is dat het niet wat wij als 'geluk' ervaren? Innerlijk rust?
Wil je meer lezen over dit onderwerp? Kijk dan ook even bij het Topic 'Stressregulatie'.
#INBALANZOPSCHOOL
Gelukkig nieuwjaar!
Hoera! Er is een nieuw jaar begonnen en dat vieren we met een nieuwe visual over emoties, gebaseerd op IFS (internal family system) van Richard Schwartz!
Emoties, dus ook boosheid, kunnen heel groot voelen. Ze kunnen je echt in beslag nemen maar heel vaak gaat het om 'een deel van je' dat boos is. Want ook al ben je boos op iemand: je kunt tegelijkertijd ook van iemand houden. En naast je 'boosheid' is er mogelijk ook sprake van (een deel) verdriet of (een deel) teleurstelling want boosheid komt eigenlijk nooit alleen.
Als volwassenen al overspoeld kunnen worden door boosheid, met al onze 'regulatie- maniertjes', hoe moet dat dan wel niet voelen als je een jong kind bent?
Als we kinderen nieuwe dingen leren, of bijvoorbeeld (om in schoolse termen te praten) leren plannen, dan knippen we taken vaak in kleine stukjes zodat het behapbaar en overzichtelijk is voor het kind. Dat kan natuurlijk ook met emoties! Ik ben BOOS! wordt dan: een deel van mij is boos!
'Ik ben boos' suggereert al dat het lastiger is om te overzien waarom en om in verbinding te blijven met de ander. 'Een deel van mij is boos!' doet nog steeds recht aan grensoverschrijdend gedrag dat ervaren wordt zonder dat je erdoor overspoelt wordt en het blijft mogelijk om met een ander deel van jou in verbinding te blijven met de ander.
Ik en mijn delen! Cadeautje. Om te vieren dat er een nieuw jaar begonnen is.
#INBALANZOPSCHOOL
NIEUW! Positieve zelfpraat!
Elke dag hebben we duizenden gedachten. De meeste zijn onbewust en gestoeld op overtuigingen die we ons eigen hebben gemaakt in onze kindertijd en waar we ons mee hebben geïdentificeerd. We denken dat deze gedachtes van onszelf zijn. Dus als we kinderen leren om positief tegen zichzelf te praten, zullen zij later liefdevollere gedachtes hebben over zichzelf en uiteindelijk ook over anderen.
Een praatkaart, zoals deze, kun je in je woonkamer, op je koelkast, in je klaslokaal of praktijkruimte ophangen en af en toe eens samen met het kind naar kijken. Welke is vandaag van toepassing?
#INBALANZOPSCHOOL
Yes! Weer een nieuwe!
Er staat wéér een nieuwe visual online (zie stressregulatie)!
Wordt de kennis van de cirkel van invloed en cirkel van betrokkenheid naast de kennis van de polyvagaaltheorie gelegd. Wanneer je je namelijk bewust wordt van dingen die werken als 'trigger', dus eigenlijk een ouder (kind)deel van jou activeren, kun je gaan onderzoeken wat nu precies maakt dat je getriggerd wordt. Daardoor kun je datgene wat nog niet is aangekeken, helpen transformeren en integreren. Uitindelijk zal deze 'trigger' jou niet meer tegenwerken omdat je dat stukje verleden hebt aangekeken en doorvoeld.
Maar, ook niet geheel onbelangrijk: er bestaan ook 'positieve triggers', oftewel 'glimmers'! Een glimmer is een persoon, voorwerp, plek of herinnering waar je een onzettend fijne relatie mee hebt. Met deze positieve identificatie kun je óók werken. Het versterkt je veerkracht en helpt je interne (biologische) systemen om weer beter af te stemmen op elkaar.
Let wel: het is nooit een QUICK FIX. Het wordt hier uitsluitend bedoeld als een tool die kan helpen om een groter gevoel van veiligheid in jezelf te creëren waardoor je beter in staat bent om bij jezelf te blijven als je het even lastiger hebt :)
#INBALANZOPSCHOOL
Nieuwe visual over Innerlijke kinddelen
Er staat een nieuwe visual online!
Op deze visual is uitgebeeld dat wij allemaal kinddelen hebben die in onze jongere jaren ooit geraakt of gekwetst zijn en dat deze kinddelen op latere leeftijd geactiveerd kunnen worden wanneer wij te maken hebben met vergelijkbare situaties. Tegelijkertijd zijn er beschermende delen in ons actief die onze kinddelen ondersteunen die ooit niet goed in staat waren om voor onszelf op te komen. Zowel de innerlijke kinddelen als de innerlijke beschermers hebben één doel: dat het goed met ons gaat. Maar onder al deze delen, die allemaal bij ons horen en allemaal van goede aard zijn, is ons Zijn: intact, compleet, liefdevol en licht. Je kunt er altijd bij en je hoeft er niets voor te doen. Je hoeft het ook niet te verdienen. Het is wie je echt bent.
Door met onze innerlijke delen in gesprek te gaan, en te luisteren naar wat ze te vertellen hebben, kun je weer dichterbij je echte Zijn komen.
#INBALANZOPSCHOOL
De polyvagaaltheorie vertaald naar het kind
Er staat een nieuwe infographic online (Trauma en onderwijs)!
In deze nieuwe graphic is de kennis van de polyvagaaltheorie op speelse wijze weergegeven zodat hij aan kinderen en jongeren overgedragen kan worden.Kijk vooral even verder!
De polyvagaaltheorie is een manier om te duiden hoe mensen op stress reageren. Daarbij maken wij gebruik van drie systemen: de ventrale vagus, de sympathicus en de dorsale vagus. Alle drie de systemen reageren anders op stress (signalen van gevaar). Gedurende de dag bewegen wi ons door alle drie de systemen heen en wanneer je gaat herkennen welke systeem in jou actief is en wat je triggers en glimmers zijn, kun je bewustere keuzes maken die leiden tot een groter gevoel van veiligheid en dus ook welzijn.
#INBALANZOPSCHOOL
